marketlerde 5 litre ayçiçek yağı fiyatları 319 lirayı geçerken, litre fiyatları bazı markalarda 90 lira, bazı markalarda ise 100 lirayı bulmuş durumda. Bir ay önce, 5 litre yağın fiyatı 252-254 lira civarındaydı.
Dünya genelinde, iklim değişiklikleri nedeniyle yağlık tohum üretimi azalıyor. Ukrayna ve Rusya, dünyanın en büyük ayçiçeği üreticilerinden olmakla birlikte, iklimsel sorunlar yüzünden üretimlerinde yüzde 40’a varan kayıplar yaşanıyor. Bu durum, küresel piyasalarda fiyat artışlarına yol açarken, iki ülke arasındaki savaş da fiyatlardaki belirsizliği artırıyor. Küresel fiyat artışlarının devam etmesi bekleniyor.
Kuraklık etkisi Türkiye'yi de vurdu. Özellikle Trakya bölgesinde ayçiçeği üretiminde kayıplar, iki yıldır telafi edilemedi. Yurt içindeki üretim açığını kapatmak amacıyla yeni bölgelerde ayçiçeği üretimine teşvikler başladı. Sivas ve Muş gibi illerde üretimin artırılması için adımlar atılacak.
Öte yandan, Türkiye, 1 Ocak 2025’ten itibaren ithalatına başlayacak. Ağustos ayında açılan kontenjanla, düşük vergi oranı ile 1 milyon ton yağlık ayçiçeği veya 400 bin ton ham ayçiçek yağı ithalatı yapılacak. Ayrıca, son açıklama ile gümrük vergisinin tamamen kaldırıldığı ve sıfır gümrükle ithalat yapılacağı belirtildi.
Son yıllarda Türkiye, yağlı tohumlarda ithalatçı konuma geldi. Ayçiçek üretimindeki yeterlilik oranı yüzde 50'nin altına düşerken, ithalat zorunlu hale geldi. Bu nedenle, Türkiye'nin ayçiçek üretimini artırması ve yüksek kapasiteye ulaşması için uzun vadeli planlamalar yapılması gerektiği ifade ediliyor.
