Engellilik veya hastalık nedeniyle erken emekli olma fırsatları, sosyal güvenlik sisteminde önemli kolaylıklar sağlıyor. Özellikle 1.800 gün primi olan vatandaşlar, yaş şartını beklemeden emeklilik başvurusunda bulunabiliyor. Peki, kimler bu haktan yararlanabilir? İşte detaylar...
1.800 Günü Olanlar Nasıl Emekli Olabilir?
Güncellenen sağlık yönetmeliğiyle birlikte, 1.800 prim günü olan vatandaşlar emekli maaşı alabiliyor. Türkiye'deki sosyal güvenlik sisteminde iki farklı erken emeklilik yöntemi bulunuyor. Engelli olan vatandaşlar vergi indirimiyle emekli olurken, çalışamayacak duruma gelenler malulen emekli olabiliyor. Peki, bu iki sistem arasındaki farklar nelerdir?
Engelli ve Malulen Emeklilik Arasındaki Farklar Neler?
Sosyal güvenlik sistemi, vatandaşlara engelleri veya hastalıkları nedeniyle erken emeklilik imkanı tanıyor. Bu iki emeklilik sistemi arasında bazı önemli farklar var:
- Engelli emeklilikte en az %40 iş göremezlik aranırken, malulen emeklilikte bu oran %60'tır.
- Engelli emeklilikte engelin sigorta başlangıcından önce mevcut olması gerekirken, malulen emeklilik sigortalı olduktan sonra ortaya çıkan sağlık sorunlarıyla ilgilidir.
- Malulen emeklilikte sadece 1.800 gün prim yeterli olurken, engelli emeklilikte prim ve sigortalılık süresi daha uzundur.
- Vergi indirimiyle emekli olanlar, emekli maaşı alırken çalışmaya devam edebilirken, malulen emekli olanlar çalıştığında maaşları kesiliyor.
Kimler Engelli Emeklilikten Faydalanabilir?
Engelli oranı %40 ve üzeri olan SSK'lılar ve memurlar, vergi indirimi ile erken emeklilik hakkından yararlanabilir. 2008 yılından itibaren Bağ-Kur’lular için de bu hak tanındı. Ancak engelli emekli olabilmek için çalışıyor olmanız ve vergi indiriminden faydalanmanız gerekiyor.
Erken Emeklilik Başvurusu Nasıl Yapılır?
Erken emekli olmak için vergi indirimi belgesi almanız gerekiyor. Bunun için Defterdarlık ya da vergi dairesine başvuru yaparak işlemleri başlatabilirsiniz. Başvurunun ardından ilgili hastaneye sevk edilip sağlık raporu almanız gerekiyor. Engellilik oranınızın %40’ın üzerinde olması şart.
Bağ-Kur'lular da Erken Emekli Olabilir mi?
1 Ekim 2008 itibariyle Bağ-Kur sigortalıları da engelli olarak erken emeklilik hakkına sahip oldu. Engellilik oranı %60 ve üzeri olanlar 15 yıl (3.960 gün), %50 ile %59 arasında olanlar 16 yıl (4.320 gün), %40 ile %49 arasında olanlar ise 18 yıl (4.680 gün) çalışma süresiyle emekli olabilir.
Memurlar İçin Engelli Emeklilik Şartları Neler?
2008’den itibaren memurlar da engelli emekliliğinden yararlanabiliyor. En az %40 oranında engeli olanlar, 15 yıl (5.400 gün) prim ödemiş olmaları koşuluyla emekli olabilir. Ayrıca, 1 Ekim 2008’den sonra göreve başlayan memurlar için de engelli emeklilik şartları bulunuyor.
Malulen Emeklilik İçin 1.800 Gün Yetiyor
Malulen emekli olmak için sigortalılık süresi aranmaz, sadece en az 1.800 gün prim ödenmiş olması yeterlidir. Malulen emekli olmak isteyenlerin %60 oranında iş göremezlik raporu alması gerekiyor. Rapor SGK tarafından onaylanırsa sigortalı malulen emekli olarak maaş alabilir. Ayrıca, SGK’nın belirlediği hastalıklara sahip kişiler bu haktan yararlanabilir.
Hangi Hastalıklar Malulen Emeklilik Kapsamında?
SGK’nın malulen emeklilik kapsamında değerlendirilen bazı hastalıklar şunlardır:
- Kanser, epilepsi, parkinson, beyin tümörü
- Organ nakli, AIDS, siroz, tüberküloz
- Şizofreni, bipolar bozukluk, MS hastalığı, felç, uzuv kaybı
- Demans, görme kaybı ve zekâ geriliği
lışanları, yaş beklemeden emeklilik hakkını kazanabilirler.
